Muziek uit zee

Zendschip Norderney van Veronica

Ruim dertig jaar geleden werd alle medewerking door de Nederlandse overheid strafbaar gesteld, maar met veel kunst en vliegwerk wisten ze het nog tot begin jaren ’90 uit te houden. Dat betekent dat hun laatste signaal al zo’n vijftien jaar geleden door de ether klonk. Ik heb het hier over de zeezenders, zenders op schepen die op de Noordzee voor de Nederlandse en Engelse kust lagen. Radio Veronica, Noordzee, Caroline, Mi Amigo, Atlantis en nog wat kleintjes. Hun hoogtepunt lag voor Nederland begin jaren ’70, voor Engeland al halverwege de jaren ’60. Maar wie denkt dat de zeezenders nu totaal vergeten zijn, vergist zich. Dankzij internet lijkt de belangstelling wel groter dan ooit tevoren. Het wemelt van de websites en weblogs met foto’s, verhalen en programmafragmenten (voor geïnteresseerden: een goede start is www.mediapages.nl). Zelf mag ik ook graag op deze websites rondstruinen. Daarnaast zijn er webstations in de stijl van de oude zeezenders, ik noem Mi Amigo 192 en Radio Waddenzee/Seagull. Laatstgenoemde zender zendt soms zelfs -legaal- vanaf een oud lichtschip uit op de middengolf.

Zendschip Mi Amigo

Ik begon naar de zeezenders te luisteren rond 1970, toen ik de oude radio van mijn ouders kreeg. Al snel ging ik op zoek naar dat geheimzinnige Radio Veronica. Die was niet zo moeilijk te vinden en vanaf dat moment werd ik een trouwe luisteraar. Een tijdje later kwam ook Radio Noordzee – om de een of andere reden had ik daar niet zoveel mee – en nog wat later was daar ineens Radio Caroline.
Het was rond kerstmis 1972 dat ik ontdekte dat er een nieuwe zeezender in de lucht was. De oude radio van m'n ouders was inmiddels stuk, maar mijn opa had ook een buizenradio te vergeven – ik heb ‘m nog steeds en hij speelt na 60 jaar (!) ook nog altijd – en daarop vond ik op de ‘one-nine-nine’ meter Radio Caroline. Het signaal was goed te ontvangen, maar de zender had een erg irritante fluittoon op de achtergrond. Het fascineerde mij enorm. Waar kwam die zender opeens vandaan? Het klonk ook wel een beetje mysterieus: die vreemde fluittoon, Engelse diskjockeys die zich ook maar weinig lieten horen, geen reclame op de zender en er werden vaak dezelfde platen gedraaid. De plaat Happy Xmas van John Lennon herinnert mij altijd nog aan die begintijd van Caroline, evenals Stuck in the middle with you van Steelers Wheel. Uren zat ik aan de radio gekluisterd, tot die fluittoon me te gek werd of tot de zender in de avonduren werd weggedrukt door buitenlandse stations.
Achteraf gezien moeten die uitzendingen onder moeilijke omstandigheden gemaakt zijn. Zowel het zendschip Mi Amigo als de apparatuur verkeerden in slechte staat, een reden waarom kort na de kerst muiterij uit op het schip uitbrak, de kranten stonden er vol mee. Was dat alweer het einde van Radio Caroline?
Uiteraard niet, Caroline kwam weer terug maar bleef een avontuurlijke zender. Dan weer brak de zendmast af of begaf de generator het, zodat het station onregelmatig in de lucht was. Dat verbeterde pas in 1974, toen overdag de uitzendingen onder de naam Radio Mi Amigo te beluisteren waren. Uiteindelijk hebben Caroline en Mi Amigo het nog lang volgehouden. Zij gingen ook dapper door toen Veronica en Noordzee vanwege de anti-zeezenderwet op de beruchte 31 augustus 1974 zijn gestopt. Eén van de meest indrukwekkende fragmenten uit de zeezendergeschiedenis is de closedown van Caroline op 19 maart 1980. De Mi Amigo is van zijn anker geslagen en in een zware storm op een zandbank terechtgekomen. Het schip maakt alsmaar meer water, maar zendt nog steeds uit. Terwijl je op de achtergrond van alles hoort kraken en bonken, nemen de discjockeys afscheid. Nog geen uur later is het zendschip gezonken.
Caroline heeft me vanaf de Noordzee vele jaren luisterplezier verschaft. Al hadden ze wat mij betreft wel mogen stoppen toen in 1980 de Mi Amigo zonk en geen herstart hoeven te maken op het zendschip Ross Revenge. Nu hebben we keus uit diverse goede radiostations en de geluidskwaliteit is super. Toch haalt dit het allemaal niet bij dat krakkemikkige signaal dat in 1972 vanaf de Mi Amigo kwam…

Voor het eerst gepubliceerd in februari 2006 op waddenvriend.weblog.nl